De paling alleen is niet genoeg!
In de Leeuwarder Courant van zaterdag 18 april jl. stond het volgende:
VECHTEN VOOR DE PALINGVANGST
Jappie Spijkstra vindt zich echt geen spartelend visje. En dat geldt net zo goed voor zijn zestien collega binnenvissers in Friesland. Wij moeten af van het verhaal dat wij drijvende museumstukken zouden zijn. Grappig om te zien, maar ten dode opgeschreven? Daar klopt gewoon niets van.
Een palingvisser op een boerderij. Voor de buitenwacht klinkt het mal. Toch klopt het. Aan de groenrijke rand van Suwald heeft Spijkstra in een knusse boerderij alweer jaren geleden zijn vaste stekkie gevonden. In de stal, waar vroeger de koeien stonden, liggen palingfuiken en netten. Op het achtererf staat een woud van lange stokken. Die moeten de netten op de Wijde Ee en aanpalende vaarten onder water houden. Staande in zijn stalen visboot drijft Spijkstra die zware palen puur op spierkracht de bodem in, tot wel een meter diep. Het lijkt een sterk staaltje, de meeste gaten zijn voorgeboord, verklapt hij. Het is met name een kwestie van goed mikken. Het is koud op het water. Het schijnt hem niet te deren. In alle vroegte was hij al op pad. Pas in de loop van de middag meert hij zijn scheepje weer af in de kleine verenigingshaven, vlakbij het punt waar het Prinses Margrietkanaal en het Van Harinxmakanaal elkaar kruisen. Spijkstra heeft hier een vaste ligplaats tussen de plezierboten. Dertig meter verderop ligt de pont op het nieuwe fietsseizoen te wachten. Hij laat de eerste gevangen paling van dit jaar zien. Maalt met ontblote arm door de roestvrijstalen bun. "De dikste palingen zwemmen altijd boven", zegt hij. Die meten wel een meter. Maar ook de kleinste exemplaren zijn nog altijd zeker 35 cm lang. De minimale meeneemmaat voor paling is 28 cm. Toch laat Spijkstra dat grut weer zwemmen. "Die vang ik het volgende jaar wel of nog later. Dan zijn ze groter en leveren meer geld op." Spijkstra wil het maar duidelijk gezegd hebben: palingvissers vissen met beleid en ze zijn ondernemer. Ze runnen een bedrijf, net als alle andere zelfstandigen in allerlei sectoren. Zo willen ze ook door publiek en politici worden bekeken en behandeld. Jappie Spijkstra is bestuurslid van de Friese Bond van Binnenvissers. In plaats van in zijn vertrouwde vissersboot, zat hij de afgelopen tijd geregeld op de Haagse tribune van de Tweede Kamer. Door stevig lobbywerk slaagden hij en zijn collega's er onlangs zowaar in het door visserijminister Gerda Verburg voorgestelde vangstverbod van tafel te krijgen. "Wat de minister van plan was kon echt niet. In September en Oktober zouden wij dan niet mogen vissen, net onze beste maanden. Dan loopt de paling. Als dit doorgang had gevonden dat had het verschillende bedrijven de kop gekost. Zelf was ik dan ook de klos geweest."
NAGESLACHT
De vaderlandse palingvissers hebben de bewindsvrouw toegezegd elk jaar 157 ton gevangen aal - dat zijn duizenden volwassen palingen - over de zeedijk te zetten. Die trekken, zo is de hoop, naar de 6000 kilometer verderop gelegen Sargassozee om te paaien en voor nageslacht te zorgen. Nog voor de zomer moeten de IJsselmeer - en binnenvissers aangegeven hebben hoe ze de aal gaan uitzetten. "Dat wordt nog een heel karwei, maar we komen er zeker uit", zegt voorzitter Doede Visser van de Friese Bond van Binnenvissers. De Workumer en de zijnen zullen ook wel moeten. Want lukt het niet, dan gaat de vangststop voor in elk geval oktober alsnog in. Begin volgend jaar moet de beroepsvisserij per regio aangeven hoe de palingvangst enigermate kan worden hersteld. Met overheden en waterschappen zal worden gekeken naar een veiliger uittrek richting zee - heel wat vis wordt door gemalen vermorzeld - en naar betere intrekmogelijkheden voor de glasaal. Er is een vishevelpassage aangelegd bij Roptazijl, maar het zouden er meer moeten worden. Ook de sluisdeuren kunnen bij Dokkumernieuwezijlen en Lauwersoog bij het uitslaan van water op een kier worden gezet. De glasaal "ruikt" dan het zoete water en trekt naar binnen. "Het kost geen cent", zegt Spijkstra.
Niet overbevissing door beroepsvissers, maar de sterk verminderde terugkeer van glasaaltjes van de paaigronden naar de Europese wateren noemen Visser en Spijkstra als oorzaak van de afname van paling. De jong palinkjes die wel terugkeren, worden in grote hoeveelheden aan de Franse en Spaanse kust weggevangen. Bedoeld voor directe consumptie of voor verdere kweek in China. "Ik kan het me goed herinneren dat mijn om en vader honderden kilo's glasaal uitzetten. De andere vissers deden dat ook. Het afgelopen jaar kwamen wij als Bond voor de hele provincie niet verder dan 18 kilo. Een kilo pootaal kost minimaal 500 euro, becijfert Visser. Dat is voor ons gewoon niet te betalen." De Friese boezem is een schoon en min of meer gesloten watersysteem. De paairijpe, schiere aal gaat er moeilijk uit en de jonge aanwas komt er moeilijk in. "Wij kunnen van Friesland de kraamkamer voor de paling maken", zegt Visser. Dat zou dan ook mooi aansluiten op de wens van de minister om het herstel van de aalstand decentraal aan te pakken. "Omdat wij een goede organisatie hebben en samenwerken met de hengelsportfederatie friesland, kunnen wij dat snel als het moet." Spijkstra en Visser verwachten de komende jaren een verdere afkalving van het aantal palingvissers in Friesland. Een exact getal kunnen ze niet noemen. Maar een halvering zal het zeker niet worden. "Beter een klein aantal gezonde bedrijven dan een groter aantal minder gezonde", zeggen ze.
BIJVANGST
Sinds enige tijd mogen Friese palingvissers ook een beperkt aantal snoekbaarzen - 1 kilo per hectare per jaar, oftewel 1000 tot 2000 kilo in totaal - meenemen naar de wal en verkopen. Met hun mobieltjes moeten ze elke middag hun bijvangst in Grou melden bij het kantoor van de hengelsportfederatie. Spijkstra en zijn collega's zouden graag zien dat de bijvangstenregeling in de nabije toekomst nog wat verder wordt opgerekt. Ze moeten daarbij wel te biecht bij de georganiseerde hengelsport, die van de beroepsvisserij eertijds het alleenrecht op schubvis heeft gekregen en nu dus weer water in de wijn moet doen. Een sportvisser mag niet meer dan vijf snoekbaarzen in een keer meenemen. Toch zijn er ook hengelaars, die bij handelaren en restaurants een veelvoud daarvan afleveren. Gewoon onder een gefingeerde naam. "Je krijgt er 5 tot 6 euro de kilo voor. Tel uit je winst. De beroepsvissers zijn hier zeer slecht over te spreken. Zij worden aan alle kanten gecontroleerd, maar zulke kunnen moeiteloos hun gang gaan, zegt Visser. Ik noem dit beroepssport." Aan de andere kant: het recente advies van Sportvisserij Nederland aan hengelaars om aan de haak geslagen paling niet langer mee te nemen, vinden beroepsvissers maar overdreven. "Die enkele paling maakt ook niet het verschil. Bovendien, de kans dat zo'n vis dood gaat is vrij groot, vooral als je de haak moet laten zitten. Laat die mensen de paling thuis toch lekker opeten." Spijkstra stapt in de auto en rijdt naar zijn dichtzet in een smalle vaart. Vanuit de verte nadert een plezierboot de vaste visstek. Als de kruiser tot op zo'n 30 meter afstand is gekomen, schuift de dichtzet vanzelf open. Om na de passage ook zonder menshulp weer dicht te gaan. De binnenvisser knikt naar de overkant, waar sensoren de vaarbewegingen bemerken. De eerste en enige automatische dichtzet in Nederland. "Een stukje innovatie. Bootjes laat hij door, de paling wordt tegen gehouden."
VECHTEN VOOR DE PALINGVANGST
Jappie Spijkstra vindt zich echt geen spartelend visje. En dat geldt net zo goed voor zijn zestien collega binnenvissers in Friesland. Wij moeten af van het verhaal dat wij drijvende museumstukken zouden zijn. Grappig om te zien, maar ten dode opgeschreven? Daar klopt gewoon niets van.
Een palingvisser op een boerderij. Voor de buitenwacht klinkt het mal. Toch klopt het. Aan de groenrijke rand van Suwald heeft Spijkstra in een knusse boerderij alweer jaren geleden zijn vaste stekkie gevonden. In de stal, waar vroeger de koeien stonden, liggen palingfuiken en netten. Op het achtererf staat een woud van lange stokken. Die moeten de netten op de Wijde Ee en aanpalende vaarten onder water houden. Staande in zijn stalen visboot drijft Spijkstra die zware palen puur op spierkracht de bodem in, tot wel een meter diep. Het lijkt een sterk staaltje, de meeste gaten zijn voorgeboord, verklapt hij. Het is met name een kwestie van goed mikken. Het is koud op het water. Het schijnt hem niet te deren. In alle vroegte was hij al op pad. Pas in de loop van de middag meert hij zijn scheepje weer af in de kleine verenigingshaven, vlakbij het punt waar het Prinses Margrietkanaal en het Van Harinxmakanaal elkaar kruisen. Spijkstra heeft hier een vaste ligplaats tussen de plezierboten. Dertig meter verderop ligt de pont op het nieuwe fietsseizoen te wachten. Hij laat de eerste gevangen paling van dit jaar zien. Maalt met ontblote arm door de roestvrijstalen bun. "De dikste palingen zwemmen altijd boven", zegt hij. Die meten wel een meter. Maar ook de kleinste exemplaren zijn nog altijd zeker 35 cm lang. De minimale meeneemmaat voor paling is 28 cm. Toch laat Spijkstra dat grut weer zwemmen. "Die vang ik het volgende jaar wel of nog later. Dan zijn ze groter en leveren meer geld op." Spijkstra wil het maar duidelijk gezegd hebben: palingvissers vissen met beleid en ze zijn ondernemer. Ze runnen een bedrijf, net als alle andere zelfstandigen in allerlei sectoren. Zo willen ze ook door publiek en politici worden bekeken en behandeld. Jappie Spijkstra is bestuurslid van de Friese Bond van Binnenvissers. In plaats van in zijn vertrouwde vissersboot, zat hij de afgelopen tijd geregeld op de Haagse tribune van de Tweede Kamer. Door stevig lobbywerk slaagden hij en zijn collega's er onlangs zowaar in het door visserijminister Gerda Verburg voorgestelde vangstverbod van tafel te krijgen. "Wat de minister van plan was kon echt niet. In September en Oktober zouden wij dan niet mogen vissen, net onze beste maanden. Dan loopt de paling. Als dit doorgang had gevonden dat had het verschillende bedrijven de kop gekost. Zelf was ik dan ook de klos geweest."
NAGESLACHT
De vaderlandse palingvissers hebben de bewindsvrouw toegezegd elk jaar 157 ton gevangen aal - dat zijn duizenden volwassen palingen - over de zeedijk te zetten. Die trekken, zo is de hoop, naar de 6000 kilometer verderop gelegen Sargassozee om te paaien en voor nageslacht te zorgen. Nog voor de zomer moeten de IJsselmeer - en binnenvissers aangegeven hebben hoe ze de aal gaan uitzetten. "Dat wordt nog een heel karwei, maar we komen er zeker uit", zegt voorzitter Doede Visser van de Friese Bond van Binnenvissers. De Workumer en de zijnen zullen ook wel moeten. Want lukt het niet, dan gaat de vangststop voor in elk geval oktober alsnog in. Begin volgend jaar moet de beroepsvisserij per regio aangeven hoe de palingvangst enigermate kan worden hersteld. Met overheden en waterschappen zal worden gekeken naar een veiliger uittrek richting zee - heel wat vis wordt door gemalen vermorzeld - en naar betere intrekmogelijkheden voor de glasaal. Er is een vishevelpassage aangelegd bij Roptazijl, maar het zouden er meer moeten worden. Ook de sluisdeuren kunnen bij Dokkumernieuwezijlen en Lauwersoog bij het uitslaan van water op een kier worden gezet. De glasaal "ruikt" dan het zoete water en trekt naar binnen. "Het kost geen cent", zegt Spijkstra.
Niet overbevissing door beroepsvissers, maar de sterk verminderde terugkeer van glasaaltjes van de paaigronden naar de Europese wateren noemen Visser en Spijkstra als oorzaak van de afname van paling. De jong palinkjes die wel terugkeren, worden in grote hoeveelheden aan de Franse en Spaanse kust weggevangen. Bedoeld voor directe consumptie of voor verdere kweek in China. "Ik kan het me goed herinneren dat mijn om en vader honderden kilo's glasaal uitzetten. De andere vissers deden dat ook. Het afgelopen jaar kwamen wij als Bond voor de hele provincie niet verder dan 18 kilo. Een kilo pootaal kost minimaal 500 euro, becijfert Visser. Dat is voor ons gewoon niet te betalen." De Friese boezem is een schoon en min of meer gesloten watersysteem. De paairijpe, schiere aal gaat er moeilijk uit en de jonge aanwas komt er moeilijk in. "Wij kunnen van Friesland de kraamkamer voor de paling maken", zegt Visser. Dat zou dan ook mooi aansluiten op de wens van de minister om het herstel van de aalstand decentraal aan te pakken. "Omdat wij een goede organisatie hebben en samenwerken met de hengelsportfederatie friesland, kunnen wij dat snel als het moet." Spijkstra en Visser verwachten de komende jaren een verdere afkalving van het aantal palingvissers in Friesland. Een exact getal kunnen ze niet noemen. Maar een halvering zal het zeker niet worden. "Beter een klein aantal gezonde bedrijven dan een groter aantal minder gezonde", zeggen ze.
BIJVANGST
Sinds enige tijd mogen Friese palingvissers ook een beperkt aantal snoekbaarzen - 1 kilo per hectare per jaar, oftewel 1000 tot 2000 kilo in totaal - meenemen naar de wal en verkopen. Met hun mobieltjes moeten ze elke middag hun bijvangst in Grou melden bij het kantoor van de hengelsportfederatie. Spijkstra en zijn collega's zouden graag zien dat de bijvangstenregeling in de nabije toekomst nog wat verder wordt opgerekt. Ze moeten daarbij wel te biecht bij de georganiseerde hengelsport, die van de beroepsvisserij eertijds het alleenrecht op schubvis heeft gekregen en nu dus weer water in de wijn moet doen. Een sportvisser mag niet meer dan vijf snoekbaarzen in een keer meenemen. Toch zijn er ook hengelaars, die bij handelaren en restaurants een veelvoud daarvan afleveren. Gewoon onder een gefingeerde naam. "Je krijgt er 5 tot 6 euro de kilo voor. Tel uit je winst. De beroepsvissers zijn hier zeer slecht over te spreken. Zij worden aan alle kanten gecontroleerd, maar zulke kunnen moeiteloos hun gang gaan, zegt Visser. Ik noem dit beroepssport." Aan de andere kant: het recente advies van Sportvisserij Nederland aan hengelaars om aan de haak geslagen paling niet langer mee te nemen, vinden beroepsvissers maar overdreven. "Die enkele paling maakt ook niet het verschil. Bovendien, de kans dat zo'n vis dood gaat is vrij groot, vooral als je de haak moet laten zitten. Laat die mensen de paling thuis toch lekker opeten." Spijkstra stapt in de auto en rijdt naar zijn dichtzet in een smalle vaart. Vanuit de verte nadert een plezierboot de vaste visstek. Als de kruiser tot op zo'n 30 meter afstand is gekomen, schuift de dichtzet vanzelf open. Om na de passage ook zonder menshulp weer dicht te gaan. De binnenvisser knikt naar de overkant, waar sensoren de vaarbewegingen bemerken. De eerste en enige automatische dichtzet in Nederland. "Een stukje innovatie. Bootjes laat hij door, de paling wordt tegen gehouden."
Ik als sportvisser deel de mening van deze beroepsvisser en de voorzitter van de friese bond van binnenvissers, de beroepsvisserij is levensvatbaar al zal er daarbij noodgedwongen sprake zijn van minder maar wel gezonde(re) bedrijven. Verder is er zeker in Friesland geen sprake van overbevissing - door beroepsvissers - van de paling, het IJsselmeer daarentegen is een ander geval. Dat er dan ook gesteld wordt dat de sterk verminderde intrek van glasaal (worden o.a. weggevangen in Frankrijk en Spanje) grotendeels zorgt voor de achteruitgang van de palingstand in Friesland is begrijpelijk en mijn inziens niet ver vanaf de waarheid.
Het over de zeedijk trachten te zetten van 157 ton aal is daarnaast een goed gebaar en ook ik ben van mening dat de terugzetverplichting van aal door sportvissers een druppel op een gloeiende plaat is.
M.b.t. de mening van deze 2 heren over de bijvangstenregeling van snoekbaars heb ik daarentegen wel mijn vraagtekens. "De Friese beroepsvissers zouden graag zien dat de bijvangstenregeling in de nabije toekomst nog wat verder wordt opgerekt". De praktijk van de laatste 2 jaren laat zien dat maar 4 van de totaal 16 beroepsvissers het bijvangstenquotum v. snoekbaars vol vissen. Daarbij is het ook nog eens zo dat een gedeelte van deze bijvangst aan snoekbaars wordt verkregen middels het gericht vissen op snoekbaars met aaldoggers. Hoe willen ze deze regeling dan opgerekt zien? Er mag immers geen sprake zijn van het gericht vissen op snoekbaars en ook mag de visserijintensiteit/het aantal netten/doggers niet worden verhoogd. Willen ze dan weer het recht krijgen om gericht met staand wand/aaldoggers o.i.d. gericht op snoekbaars te mogen vissen? Verhoging van het quotum lijkt me tenminste in deze onzinnig omdat dit in de meeste gevallen nu al niet wordt volgevist!
Deze meneer heeft zijn fuiken 12 maanden per jaar uitstaan bij de Eponcentrale in de Zwemmer. Een plek waar ook veel snoekbaars en karper naar toetrekt. Dankzij de dichtzet komt er geen vis meer doorheen en aan beide zijden ervan staat een enorme fuik. Hoezo duurzaam vissen, tel uit je winst. En de Leeuwarder Courant geeft zo'n figuur (alweer) alle ruimte om zijn onzin te spuien. Ik ben het nu zat, ik zeg mijn abonnement met vermelding van reden bij het LC op!!
Beste Ron,
De Hengelsportfederatie Friesland krijg ook alle gelegenheid om te reageren in het LC. Zo heeft zij dat in het verleden ook vaak gedaan. Maar wanneer haar prioriteit ligt in het bestrijden van de rallyvisserij en niet in het adequaat beschermen van de visstand, dan zul je niet gauw een tegenreactie mogen verwachten op het relaas van meneer de beroepsvisser. Het LC wil ook wel andere verhalen publiceren, maar wanneer die niet worden aangeboden is dat lastig.
Mvg,
Marcel
Ik denk dat zoiets vanuit sportvissersoogpunt volstrekt ongewenst is. Met eerbied voor bestaande rechten en reele financiele belangen zou men er naar moeten streven de aalvisserij op de binnenwateren op termijn af te bouwen. Dan zou er eindelijk iets terecht kunnen komen van Nederland sportvissersland.Er verdwijnen zoveel beroepen omdat ze niet levensvatbaar meer zijn. Die tijd lijkt nu de aal schaars gaat worden te zijn gekomen.
Is dit de Spijkstra die jaar en dag zijn fuiken op de paaiplaatsen van de snoekbaars heeft staan.