De haken en ogen van een vistrip: Vertikaal vissen ( deel 1 )

In de komende afleveringen wil ik eens géén verslag doen van een zoute vistrip naar het buitenland, maar wel uitgebreid blijven stilstaan bij de zoetwater visserij die we hier in Holland gedurende de rest van het jaar zo fanatiek beoefenen: de vertikaal-visserij vanuit een boot op roofvis. 

Ik wil absoluut niet beweren dat ik dat spelletje echt goed beheers, want er zijn genoeg specialisten en wedstrijd-cracks die het véél beter kunnen en ik vang regelmatig minder vis dan mijn maten, maar als allround-visser zijn me in de loop der jaren toch wel een paar dingetjes opgevallen. Dus in de komende afleveringen zullen we het vertikaal-vissen eens nader analyseren en van dichterbij bekijken.

Het is nu bijna 50 jaar geleden dat ik voor het eerst vanuit mijn eigen boot een zachtplastic kunstaasje liet zakken en in die lange tijd, waarin ik vele honderden keren samen met vismaten vertikaal heb gevist...hebben we zeker een flink aantal daverende successen gehad. Zoals bijvoorbeeld ons dagrekord op het Noordzeekanaal... met 2 man 197 snoekbaarzen... en die snoek van 118 cm die op een ijzig koude winterdag mijn allereerste plastic shad greep. 

Maar... we zijn ook geconfronteerd met de problemen, de zwakke plekken, de obstakels, de hindernissen en andere narigheid die je gegarandeerd een keer tegenkomt als je vertikaal vanuit een boot vist.  

Ik zou je nu een partij foto's kunnen laten zien van vismaten met dikke vissen overdwars, maar het lijkt me slimmer- en ook leuker om eens te kijken wat er fout ging. Wat de miskleunen waren, welke blunders we maakten en... waar de problemen lagen. Daar kun jij misschien wat van opsteken... en het kan je wellicht een hoop ellende besparen. 

Sinds de allereerste snoekbaars die m'n shadje te grazen nam zijn er enige duizenden vissen geweest die tijdelijk de binnenkant van de boot hebben bekeken en er zijn honderden mooie snoeken, baarzen en snoekbaarzen bovenwater gekomen (en weer teruggezet), dus we zijn door praktijk-ervaring een ietsepietsie wijzer geworden en hebben veel geleerd van onze fouten... en in de tussentijd is er nogal wat denkwerk verricht om de zaak zo veel mogelijk te perfectioneren. 

Want... ik heb ooit een visdag beleefd waarbij ik zelf weliswaar 14 mooie snoekbaarzen wist te vangen... (en daar was ik eigenlijk best tevreden mee)... maar... mijn vismaat had er 45 !  

Dus... dan zijn er blijkbaar toch kleine details die een groot verschil kunnen maken. Ik bedoel: als je samen in dezelfde boot zit en hij vangt meer dan 3 keer zoveel als jij ...  dan doe jij blijkbaar toch iets niet goed en maak je ergens fouten die de andere visser niet maakt.

Laten we eens kijken waar de fouten, de variaties en de details kunnen liggen. Waar zit hem dan het verschil ? Ik ben in mijn fotoarchief gedoken om te zoeken naar plaatjes van de verschillende faktoren die bepalend kunnen zijn... en de mogelijke problemen waarmee je te maken krijgt als je vanuit een boot vertikaal (met een shad of jig of creature bait of dropshot of wat-dan-ook) probeert roofvissen te verleiden tot een aanbeet. 

Want... vergeet niet dat er voor elke snoekbaars of snoek of baars die je vangt er waarschijnlijk veel meer vissen zijn die je niet vangt ! Dat zijn vissen die domweg weigeren het kunstaas te pakken, om welke reden dan ook (daarover later meer). Er zijn vissen die wel het kunstaas grijpen, maar toch niet goed gehaakt zijn en tijdens de dril losschieten. Er zijn zachte aanbeetjes die je nauwelijks voelt en waarop je niet aanslaat (wij noemen dat knabbels) en er zijn snoeiharde aanbeten die je tóch mist, doordat je er te laat op reageert. 

Samen met mijn vismaten houd ik tijdens een visdag meestal met een teller bij hoeveel echte aanbeten we hebben gehad... en natuurlijk tellen we de vissen die daadwerkelijk in de boot komen. Maar... in de praktijk blijkt het verdomd lastig om meer dan de helft van de aanbeten te verzilveren. Je mist toch een hoop. Ik heb ooit een kunstaasje aan de lijn gehad waarop ik achter mekaar 5 harde aanbeten kreeg, maar geen enkele vis was gehaakt. Dan gaat er duidelijk iets mis.

Natuurlijk zijn er periodes waarin- en stekken waarop- je achter mekaar elke aanbeet verzilvert, maar daarna volgen er toch meestal weer periodes met akelige missers, met wel-aanbeten maar niet-hangers, met jammerlijke miskleunen en misschien wel keiharde aanbeten van ècht grote vissen die snotverdorie tóch niet hangen. Er zijn snoekbaars-specialisten en ervaren roofvis-cracks die veel beter kunnen vertikalen dan wij, die dus vrijwel elke aanbeet verzilveren en zelden misslaan, waardoor ze wedstrijden kunnen winnen. Maar wij, de amateurs, zijn al dik tevreden met een gemiddeld vangstpercentage van meer dan 50 procent. 

En dan zijn er nog de kleurrijke taferelen die fout kunnen gaan tijdens het drillen, het landen, het scheppen en het onthaken van een gevangen vis. Er zijn altijd wel een paar onverwachte omstandigheden en/of lastige hindernissen die je kunt/zult tegenkomen op je vertikale speurtocht. Problemen te over.

Maar laten we bij het begin beginnen... zo'n vijftig jaar geleden... toen de Hollandse vertikaal-visserij met kunstaas nog in de kinderschoenen stond.  

Mijn allereerste polyester bootje was zo licht, dat kon je met de hand makkelijk erin schuiven zonder trailerhelling. Op de foto zie je mijn zoontje langsvaren, die zelfs in de middagpauze van school nog kans zag om even met de boot te gaan vertikalen, zodat 'ie 'smiddags in de klas een èchte vis kon laten zien. 

Later gingen we in dat bootje helemaal uit ons dak toen we een stek vonden waar 40 dikke baarzen bij elkaar lagen (A'damRijnkanaal) en een paar weken later beleefden we met zilverblauwe FinS shadjes een prachtige dag met 63 snoekbaarzen op de Voorzaan, dus dat waren van die vader-en-zoon avonturen waar je later nog vaak aan terugdenkt. 

Net zoals die eerste snoek van precies 1 meter waar we toendertijd apetrots op waren. Maar... (er gebeurt altijd weer iets onverwachts)... die snoek greep het kunstaas dat aan mijn hengel zat... terwijl ik die hengel net even had neergelegd om een boterham te pakken. De shad hing naast de boot in het oppervlak te wiebelen op de golven zonder dat iemand de hengel vast had en zonder dat wij opletten. 

Opeens hoorden we een vreemd gerammel, we zagen een hengel door de boot schuiven die gelukkig ergens bleef haken en toen begon er een slip te gieren... Die snoek had vlak onder de boot mijn kunstaas gegrepen... zichzelf gehaakt... en was alvast aan de dril begonnen terwijl ik nog zat te lunchen.  

Het kostte moeite om hem in het schepnet te krijgen... maar toen hij eenmaal binnenboord was... sloeg hij met zijn staart mijn (open) thermosfles omver, zodat ik bij het terugzetten van deze vis stond te soppen in mijn eigen koffie. Lekker dan. 

Met dat oranje polyester bootje op een trailer zijn we jarenlang door Nederland getrokken. We hebben zelfs de ruige wateren van het Noordzeekanaal en de Waal bedwongen... wat ik anno 2024 in zo'n notendopje niet meer in mijn hoofd zou halen ! Ik zeg het eerlijk: we hebben soms te veel risico genomen. 

Het is uiteindelijk wel goedgekomen en we hebben veel mazzel gehad, maar het had ook zomaar heel anders kunnen aflopen. Als jij 's winters op een groot water uit de boot zou vallen... of de boot zou door een hoge klotsende golf vollopen en zinken... dan ben je zwaar de lul, dan is het water stervenskoud en is het misschien je laatste visdag ooit . 

Als ik terugdenk aan de angstwekkend hoge golven die we in dat ukkie-bootje hebben getrotseerd, bijvoorbeeld nadat er twee dikke duwboten elkaar toevallig passeerden naast onze stek, waardoor er opeens een dubbel-zo-hoge Tsunami-golf op ons af kwam rollen,  dan was het achteraf wel op het randje. 

Ik heb ooit op het Noordzeekanaal een paar (halve gare) gasten gezien die in een opvouw-bootje met een 2Pk motortje de vaargeul gingen oversteken... maar halverwege liep hun speelgoedbootje vol met water, door de hekgolf van een langsvarende sleepboot. Ze kwamen zwemmend naar de kant, waar ze zeiknat- en klappertandend moesten konstateren... dat hun hengels èn hun smartphone èn hun autosleutels nu op de bodem van het 15 meter diepe kanaal lagen... Slim gedaan jongens.  Lekker bezig ! 

Dat was dus een genadeloze afstraffing van puur gevaarlijk Jackass gedrag. Dat was echt een héle grote stommiteit. Zoiets zou ons nooit overkomen. Zulke domme dingen doen wij niet.  Toch... ?

Maar... waar ligt dan de grens ? Wanneer is een boot te klein?... of een motor te zwak?... of een golf te hoog?  Hoeveel risiko neem je ? Hoeveel gevaar durf je te lopen ? Ik heb zelf ooit met een 5 Pk motortje voortgeploegd tegen de keiharde stroming van de Waal met drukke scheepvaart...terwijl de benzine bijna op was... en dat overkomt me beslist geen tweede keer. Achteraf gezien was het gekkenwerk. Voor hetzelfde geld krijg je een zeemansgraf.

Maar ... met dat polyester ukkie-bootje hebben we dus wèl super spannende avonturen beleefd en geweldig veel mooie stekken bevist !  

We hebben zelfs een keer de hele boot met-motor-en-al over een dijk heen gezeuld om bij een maagdelijk viswater te komen (Lingedijk),  

We hebben die komplete boot over een asfalt autoweg heen gesleept (Purmerend) (eerst een zooitje gras en hooi op de weg gooien tegen de krassen),  

We hebben die boot over een leeggelopen zandstrand aan de Maas gesleurd, en we zijn ermee over scherpe basaltblokken geklauterd bij het Grevelingenmeer.  

Sterker nog, we hebben hem vanaf een kade vertikaal naar beneden laten zakken (Zaandam), en we hebben die komplete boot een keer óver een houten steiger heen getild (Drimmelen) om bij de allerbeste stek te komen, enzovoort. Te veel om op te noemen. Gekkenwerk.

Dat waren de mooie tijden met de spierballen en de wilde plannen (en de goede vangsten), maar als ik het nog eens over zou kunnen doen... dan zou ik zeker kiezen voor een grotere, veiligere boot met een hoger gangboord en meer peekaas in de motor, want het was soms linke soep, op het nippertje, met de hakken in de sloot.

De volgende keer zal ik je nog een paar voorbeelden geven van soms lachwekkende, maar soms ook serieuze  pech-gevallen, panne-problemen en crisis-toestanden die we hebben meegemaakt tijdens onze jarenlange vertikale avonturen op het water. We gaan ons ook afvragen of dat allemaal eigen-schuld-dikke-bult was... of dat zulke dingen jou waarschijnlijk ook kunnen overkomen ?!