Het succesvolle zeeforelproject van Funen DK
Door Ron Smits
Wie aan Denemarken denkt, denkt aan kromme hengels en sterke zeeforellen, die je kunt vangen vanaf de kust in een schitterende natuur. Het vangen van een zeeforel is echter nog niet zo lang vanzelfsprekend in Denemarken. Een 25 jaar geleden startte in Denemarken het zeeforellen project “Havørred Fyn”, omdat door diverse afsluitingen, zoals bijvoorbeeld watermolens, maar ook door kanalisering van de rivieren en beekjes de zeeforellen stand ernstig was.
In dit proces zijn meer dan 200 dammen en stuwen verwijderd en meer dan 500 kilometer aan waterlopen aangepast om de zeeforel te laten paaien. Men begon met jonge zeeforel uit te zetten op zee om daar het bestand te laten groeien, maar men zag in dat dit verre van efficiënt was.
Deze zeeforel had weliswaar een paaidrang, maar wist niet waar naar toe te gaan. Een zeeforel keert immers terug naar de rivier van zijn geboorte (en zoals later blijkt, ook naar de rivier waar deze als jonge zeeforel is uitgezet). Jonge zeeforel van minimaal een jaar oud en ca. 16 – 20 cm lang (smolts genaamd) worden uitgezet op geschikte rivieren en/of beken.
Elektrisch vissen van volwassen vissen.
- Bodem van grind, waar het vrouwtje een kuiltje in maakt door met haar staart te zwaaien en daar vervolgens de eitjes in te leggen en, alvorens er weer grind over gaat, het mannetje de “melk” er over heen strooit, om de eitjes te bevruchten.
- Schuilgelegenheden voor de pas geboren larven.
- Voldoende zuurstof rijk water.
- Geen hindernissen of omleidingen.
- Stromend water.
Na 410 graad dagen, komen de larven uit (graad dagen wil zeggen dat bij een gemiddelde temperatuur van 10 graden na 41 dagen de larven uitkomen, bij een gemiddelde temperatuur van bijvoorbeeld 5 graden duurt het 82 dagen). Ook als onderdeel van het project was het geschikt maken van waterlopen: omleidingen aanleggen om de hindernissen te omzeilen, maar ook de waterlopen weer terug brengen in de oorspronkelijke staat (dekanaliseren) en de bodem van voldoende grind voorzien.
Per jaar worden er in Denemarken 1.550.000 smolts uitgezet op de rivieren en/of beken. Smolts die worden gekweekt door paairijpe zeeforel (vrouwtjes) af te strijken en de eitjes vervolgens met de melk van de mannetjes te bevruchten.
De paairijpe zeeforellen worden op de beken en rivieren elektrisch gevangen. Verder worden er ook nog 1.000.000 jonge zeeforel uitgezet van 2 weken, een half jaar en een jaar oud. Deze laatste 1.000.000 jonge zeeforel groeit uit tot ca. 400.000 – 500.000 smolts (de rest sterft en/of wordt opgegeten door roofvogels en vissen). Dus jaarlijks worden er eigenlijk 2.000.000 smolts aan het zeeforellen bestand toegevoegd. De kosten bedragen per jaar ca. € 525.000 voor het uitzetten van de zeeforel. Het uitzetten van de zeeforel wordt bekostigd door de opbrengsten van de visvergunningen.
Afstrijken van een zalm, daarna overgieten met de melk van de mannetjes (niet op foto te zien).
Niet alleen sportvissers onttrekken de zeeforel uit het bestand, ook de beroepsvisserij vangt de zeeforel. Hiervoor gelden afspraken en regels. Zo is de belangrijkheid van de opbrengsten van de sportvisserij aan het begin van dit jaar nog eens bevestigd door de Deense minister van visserij Dan Jørgensen. Hij zei dat de sportvisserij in Denemarken absoluut de hoogste prioriteit heeft en hiervoor heeft hij een aantal maatregelen aangekondigd om de recreatieve visserij te bevorderen, maar ook te beschermen, maatregelen die voor onmogelijk werden gehouden.
Het totale verbod op commerciële forelnetten en beroepsvisserij in het grootste fjord op het zeeforeleiland Fünen (60 km² fjord van Odense) zal nog eens worden uitgebreid met vier nieuwe locaties. Dit betekent dat er op de locaties op Bornholm, Norsminde en Nybøl (bij Flensburgfjord) geen beroepsvisserij meer wordt toegestaan.
410 graad dagen bewaren in een broedkast.
Er komt zeer intensieve controle door de staat in de komende jaren, voornamelijk op de nieuwe nettenvrije locaties. Controles betreffen de verboden zones in de buurt van de rivieren en de netvrijezones langs de kust. Ook op de illegale verkoop van vis wordt gecontroleerd. Niet minder dat zes locaties rond het eiland van Fünen zullen bovendien worden beschermd tegen alle commerciële visserij met sleepnetten. In deze zogenaamde Natura2000-gebieden zal de alles verwoestende trawlvisserij verboden zijn.
Larfjes, net voor het uitkomen.
In de toekomst mag er ook niet meer worden getrawld op Lillebælt, de archipel op Zuid-Fünen, Fyns Gilbjerg, Aebelø en de zee tussen Romsø en Hindsholm. Bij elkaar is dit een kolossaal gebied.
Uitzetten op de beken en/of riviertjes.
Ruim 8.000 hectare land zal worden omgezet naar waterrijke gronden, zodat de uitlaat van stikstof naar rivieren en meren fors zal afnemen. 25 Jaar investeren in dit succesvolle project (totale investering voor de uitzettingen en herstel van de waterlopen gaat in de richting van € 20.000.000) heeft ervoor gezorgd dat het zeeforellen bestand weer gezond is en vele sportvissers jaarlijks naar Denemarken gaan.
De gedachte dat er vroeger geen uitzettingen noodzakelijk waren heeft de vis biologen aan het denken gezet over wat er voor nodig is om de jaarlijkse vis uitzettingen te stoppen.
Onderzoek wees uit dat een in het wild geboren zeeforel veel meer kans heeft om te overleven dan een gekweekte zeeforel. Stel dat een in het wild geboren zeeforel overeenkomt met 4 tot 5 gekweekte zeeforellen. Waarschijnlijk is het aantal nog groter. Het jaarlijks uitzetten van 1.200.000 smolts komt dan ongeveer overeen met op zijn minst 300.000 in het wild geboren smolts.
Om de uitzetting van 1.200.000 smolts te stoppen zijn dus maatregelen nodig om in de waterlopen nog eens 300.000 smolts extra te bevorderen. 100 m² Waterloop brengt ongeveer 10 smolts voort. Om dus 300.000 extra smolts te verkrijgen is dan 3000 km waterloop van 1 m breed extra nodig.
Als de lokale overheden mee werken kan er per jaar maximaal 500 km waterloop aangepast worden (vrijwilligers doen het werk en de overheid betaalt het materiaal). De totale kosten om de waterlopen te restaureren bedraagt € 3.600.000, wat overeenkomt met ca. 7 jaar zeeforel uit zetten. De praktijk zal waarschijnlijk iets minder mooi zijn dan hier gekenschetst. In Denemarken is er ca. 40.000 km waterlopen en slechts een paar procent (2.000 km) is nog ongerept. Er is dus 38.000 km waterloop dat nog aangepakt kan worden.
Maar niet alleen de zeeforel vaart wel door de projecten, nettenvrije zones heeft ook een positief effect voor de anderen vissoorten, zoals tarbot, kabeljauw, koolvis, platvis etc.
ADVERTENTIE
ANDEREN LAZEN OOK
