Mangroveavontuur

Mangroveavontuur

Door: Chris De Clercq

Sedert een achttal jaar bestaat de stedenband tussen Oostende en Banjul, de hoofdstad van Gambia. Naast het behoud van de mangroves aldaar en een efficiëntere afvalophaling, werken de beide kuststeden ook samen op het vlak van ziekenzorg en onderwijs.

Het is in dit laatste luikje dat ik als hoedanigheid van leerkracht in het Maritiem Instituut Mercator, samen met twee collega’s en vier leerlingen van de derde graad Maritieme Technieken, begin november richting Banjul ga om de maritieme banden met onze partnerschool aan te trekken.

Richting Banjul om de maritieme banden met onze partnerschool aan te trekken.

Dankzij de uitgestrekte mangroves, die Banjul quasi tot een schiereiland maken, bevinden we ons in een enorm vis- en vogelrijk gebied met een gigantische biodiversiteit. Leerling Michaël blijkt uit hetzelfde hout gesneden als ik: hier moet gevist worden!  

De eerste helft van de week vliegt voorbij door allerlei plichtplegingen en ‘officiële’ bezoeken. De leerlingen zijn enorm onder de indruk van de ‘way of life’ in dit Westafrikaanse land. Flexibiliteit en geduld blijken twee onontbeerlijke eigenschappen, want in ons beladen weekprogramma wordt druk geschrapt, gewijzigd, gewisseld en meestal finaal dan toch nog afgelast. Het is dus niet gemakkelijk een visdag in te lassen.

Het is niet gemakkelijk om een visdag in te lassen.

Woensdag 4 november komt die dag er toch: visgids Bamba zal ons ’s morgens opwachten aan Dinton Bridge, de brug over de mangroves die Banjul met het vaste land verbindt. Hier liggen een twintigtal bootjes te wachten om uit te varen in het labyrint van mangroves. Suwareh, onze begeleider vanuit de partnerschool, is ook van de partij.

Het aas, 2 kilo verse reuzegarnalen, hebben we in een nabijgelegen dorpje al aangekocht voor een aalmoes. De taxichauffeur belooft ons een visrijke dag; immers vlak na het regenseizoen trekken veel vissen massaal vanuit de oceaan de mangroves in.

Na het regenseizoen trekken veel vissen massaal vanuit de oceaan de mangroves in.

We worden hartelijk begroet door rastaman Bamba en starten met de typische prijsonderhandeling. Ik moet echt voet bij stuk houden en weet de prijs terug te brengen van 2800 naar 1800 Dalasis. Dit komt neer op zo een 45 euro voor een ganse dag bootvissen, materiaal inbegrepen.

Met een typische visserssloep, een pirogue, trekken we eindelijk de mangroves in. Bamba weet moeiteloos zijn weg in dit doolhof te vinden en een half uurtje later komen we aan op de eerste stek. Onderweg luister ik met verbazing naar Bamba’s kennis van bodemgesteldheid, dieptes, getijden en stromingen om een goede stek te bepalen. En dit allemaal zonder dieptemeter of GPS!

Geen loos visserslatijn blijkt drie minuten nadat de hengels inliggen, want een butterfish rukt venijnig aan de hengeltop. Na een korte dril met ietwat te zwaar materiaal, grijpt Bamba de vis achter de kieuwen. Hij verzekert me voorzichtig te zijn bij het onthaken, want met die rare tanden raak je zo je vinger kwijt! Die tanden zijn trouwens niet de enige vreemde eigenschap van deze vis: eenmaal aan boord blaast de vis zich op en maakt luid knorrende geluiden.

Eenmaal aan boord blaast de vis zich op en maakt luid knorrende geluiden.

Verder bevat deze vis, behalve één platte brede ruggegraat, over geen enkele graat. Snel schoongemaakt dus en zoals de naam het al zegt, is de structuur van het visvlees zo zacht als… Na deze eerste opwinding worden we verrast door het absolute gebrek aan menselijke geluiden in de mangrove.

Ver weg van alles houden enkel de vogels ons gezelschap. Regelmatig vliegen de typisch zwart-witte ijsvogels met hoge snelheid voorbij en tussen de met oesters bedekte luchtwortels scharrelen allerlei reigers hun kostje bij elkaar. Ondertussen vangen we verschillende kleine exemplaren van meerval, zeebaars en andere, voor ons onbekende, maar prachtige soorten visjes.

Rijke flora & fauna.

Volgens Bamba keert over een paar uur het tij en dan wordt het tijd voor de grotere exemplaren van de mangrove: cassava en red snappers worden ons deel! In afwachting doen we nog een ondiepe zandplaat aan in open water. Ook hier staan de hengeltoppen niet stil. Ik zoek wat verkoeling onder het afdak van de boot en geniet van de opwinding die iedere gevangen vis veroorzaakt.

Michaël trotseert dapper de zon en vangt de meest wonderlijke visjes bij elkaar. Een tweede butterfish is het hoogtepunt van deze stek. Ik vertel lachend aan Bamba dat hij wel de meest benijdigenswaardige job heeft die ik ken: dagelijks in deze prachtige omgeving mogen vissen lijkt het einde.

Net als we besluiten om de ankers te lichten en op weg te gaan naar de monsterstek, zien we in de verte een ander bootje snel naar de plaats varen die wij ook op het oog hebben. Haperend komt de Yamaha op volle toeren, maar we verliezen de sprint met een paar minuten. Noodgedwongen ankeren we een twintigtal meter verder uit de oever. De stroming heeft merkbaar aan kracht gewonnen en volgens Bamba is dit het signaal dat de grote vissen gaan jagen.

De plotse commotie en gierende slip in de andere boot, geven aan dat het menens is. Een kwartier lang geeft een meterlange cassava het beste van zichzelf. Eenmaal aan boord merken we aan de enthousiaste uitlatingen van onze concurrent vissers dat het eveneens Belgen betreft! Wie zei er ook alweer dat de wereld klein is?

Een uur later liggen er bij de buren ook nog een paar 10-ponds red snappers in de boot. Het is opvallend dat alle grotere vissen op één en dezelfde hengel worden gevangen, net aan de rand van het taluud. De andere hengels - en dus ook de onze! - worden enkel belaagd door kleinere vissen.

Mijn vissersinstinct doet me een sombere conclusie trekken: blijkbaar vragen ook in de mangroves de hotspots om bijzonder nauwkeurig vissen. En aangezien net die stek is ingepalmd, missen we hier een reuzekans.
Bamba blijft erin geloven en gaat hardnekkig door.

Visserij met lood.

Het siert hem dat hij het onderste uit de kan wil halen om ons toch nog een grote vis te laten vangen. Ondertussen zit er op de stek zoveel kleine vis dat de reuzegarnalen om de haverklap van de haak worden weggevreten.

Suwareh heeft deze morgen al een handlijn geknoopt met twee zijlijntjes. De kleinere karperhaken die ik bij me had, worden beaasd met stukjes garnaal. Eenmaal het loodje de bodem raakt, wordt de lijn strak gehouden op de wijsvinger. Quasi onmiddellijk worden twee prachtige engelvisjes aan boord getild. Als ik zelf een poging onderneem, word ik getroffen door deze uiterst gevoelige manier van vissen. Ieder rukje onder water gaat als een elektrische schok door je vinger.

Prachtig engelvisje.

Michaël en ik besluiten een wedstrijdje te doen in het uurtje dat ons nog rest. Elk gewapend met een handlijn, wordt er snel en geconcentreerd gevist; de visjes vliegen aan boord. Met nog tien minuten te gaan sta ik 12-14 achter op Michaël. In mijn achterhoofd speelt de weddenschap met mijn collega’s van gisterenavond: als ik hier verlies wordt het straks trakteren geblazen!

Het wordt een verhitte finale en met een nipte 17-16 weet ik de eer te redden. Bij de buren stopt de teller op 2 cassava en 4 red snappers; zij hebben op een paar uur tijd zes spectaculaire drils meegemaakt en in hun kielzog keren we terug naar Dinton bridge.

’s Avonds ontpopt één van de bewakers zich tot een ware meesterkok en geduldig wordt op een houtvuurtje de vangst klaargemaakt. Ondertussen wordt ons een glaasje sterke maar mierzoete thee aangeboden. Het is al laat in de avond als we een grote schaal met heerlijk geurende vis krijgen voorgeschoteld.

Overheerlijk eten.

De Butterfish doet zijn naam alle eer aan en smelt weg op onze tong. Dat vis hier dagelijkse kost is, merk je aan de perfecte gaartijd van zelfs de kleinere vissen. Kok Ibrimah wordt bedolven onder goedkeurende schouderklopjes van ons en zijn collega’s. In het pikkedonker bij het vuur beleven we een onvergetelijke avond, plannen worden gesmeed voor een volgend avontuur: ooit vangen we hier de heerser van de mangrove: barracuda!

Nawoord
Gambia heeft dus het een en ander in petto voor de sportvisser. Naast het vissen in de mangrove, kan je ook op zee terecht. Dit was voor mij de tweede trip naar de ‘smiling coast’ en met mijn beperkte ervaring wil ik toch nog volgende tips meegeven.

Zo is het belangrijk je trip in de juiste periode te plannen. Als het hier zomer is, beland je daar midden in het regenseizoen en de malariamuggen; beter vermijden dus. Begin november breekt de droge periode aan en dat brengt meestal veel vis naar de mangroves. Toch werd beweerd dat nu net de barracudas richting open zee trekken, dus die ambitie kon ik alvast opbergen.

Mooie Jack uit een jagende school.

Twee jaar geleden viste ik ook al in de mangroves met Bamba op het einde van de droge periode in februari en toen werden er voor een deel toch andere vissoorten gevangen. Zo kon ik met een meegebrachte spinner een mooie Jack fish uit een jagende school plukken.

Wat materiaal betreft breng je het beste een setje reisspinhengels uit de extra heavy klasse mee met bijpassende molens. Ook reservehaken en wat kunstaas zijn geen overbodige luxe. Het daar aanwezige materiaal is eigenlijk oversized voor de meestal subtiele visserij aldaar. Toch beweerde Bamba dit jaar een 90-ponds rog te hebben gevangen in de mangrove, maar dit is natuurlijk eerder uitzondering dan regel.

Over-sized materiaal voor de meestal subtiele visserij.

Voor de statische loodvisserij neem je naast verse reuzegarnalen best ook bongo fish mee als aas. Ik weet niet waarom net die vis (oliegehalte misschien), maar in reepjes gesneden lijk je daarmee echt wel de grotere exemplaren te vangen.

Tot slot geef ik nog de raad mee om te vetrouwen op de kennis van de visgidsen aldaar. Zij zijn als het ware opgegroeid in de mangrove en kennen ze als hun broekzak. Aangezien ze hun familie moeten onderhouden van hun inkomen als visgids, kunnen ze zich eigenlijk geen slechte dag veroorloven.

Zo vond ik in Bamba een getalenteerd visser die geen kans onbenut laat om een extra vis aan boord te brengen. Ondanks zijn pover materiaal kon hij met zijn getrainde reflexen meer aanbeten dan wij verzilveren. Respect!

Chris De Clercq