TotalFishing

Once in a lifetime ervaring op IJsland

Sensationeel zalmvissen met mini hitch tubes (deel 1)

Tekst: Nico de Boer, fotografie: Nico de Boer en Henny Weel

Zalmvissen in IJsland is duur. Maar de kans dat je scoort vele malen groter dan in Noorwegen, Schotland of Ierland. Alleen de Russische rivieren kunnen met IJsland wedijveren, maar ook dan moet je aardig in de buidel tasten. Nico de Boer had er een once in a lifetime ervaring en viste met mini hitch tubes in het wateroppervlak. Met een fantastisch resultaat.

In de jaren '80 van de vorige eeuw (wat klinkt dat lang geleden hè!) viste ik fanatiek op Atlantische zalm. Ik ging naar Ierland, Schotland, Zweden en Noorwegen en wierp op tal van bekende rivieren mijn lijntje. Met goede en slechte resultaten.

Mijn slechtste week was zero zalm in een bloedhete Gaula-rivier en mijn beste week veertien hook-ups, waarvan zeven geland in de Namsen. Maar gaandeweg ging dat fanatieke over.

Ik had het een beetje gehad met het dagenlang tweehandig werpen met zware tubes aan dito lijnen, monotoon one step, one cast ‘pools’ afvissen en relatief weinig aanbeten krijgen.

De keuze voor forel- en vlagzalmvissen kreeg bij mij steeds meer de overhand. Mijn plezier in verfijnder vissen groeide, het met precisie aanwerpen en vangen van vele vissen per dag, gaf meer voldoening.

De Red Francis is een ‘killer’ onder de zalmvliegen.

Maar ook de steeds toenemende prijzen voor zalmrivieren speelden een rol, met IJsland als koploper. “Je moet wel miljonair zijn om in IJsland te kunnen vissen”, was (en is) dan ook een veelgehoorde kreet. Toen ik in 2004 voor de eerste keer naar IJsland afreisde, was ik dan ook niet uit op zalm, maar richtte mijn vizier op de veel goedkopere visserijen op Arctic char en bruine forel.

Machtig om zo naar de juiste stekken te kunnen rijden.

En passant ving ik overigens op dat lichte materiaal toch ook nog een zalm. Nu - in 2008 - was sea running ‘char’ weer mijn opzet (het verhaal daarover volgt), maar had ik eveneens een paar dagen zalmvissen gepland. In de Blanda, de Vididalsa en de Midfjardara, drie toprivieren van Lax-á.

Klaar voor de landing.

Het werd een once in a lifetime experience, een ervaring als nooit tevoren. Met 19 zalmen in 2 ½ dag. Met vissen van 16 en 17 pond en alle overige vissen tussen de 9 en 10 pond. Mijn zalmvisvirus stak weer in volle hevigheid de kop op, vooral door de manier van vangen.

Mijn gebruikte vliegen in IJsland, v.l.n.r. Sunray Shadow, Red and Black Francis als grote tube en mini vliegen en8 rechts drie mini hitch tubes.

Lax-á
In landen die beschikken over zalmrivieren, ligt het eigendom van die rivieren doorgaans bij de boeren die langs zo’n rivier hun land hebben. Om de visrechten te exploiteren hebben zij meestal een coöperatie opgericht die eenmaal in de zoveel jaar een tender houdt. Dat wil zeggen: particulieren of organisaties die geïnteresseerd zijn en één en ander kunnen betalen en uitvoeren, mogen een bod uitbrengen om die visrechten te exploiteren.

Eenhandig drillen is vaak bijzonder spectaculair.

Hier begint het verhaal Arni Baldursson, eigenaar van Lax-á. Tot 1987 gidste deze IJslander individuele personen of kleine groepen. Hij kocht overgebleven vergunningen bij zalmrivierexploitanten en kon zo op allerlei wateren terecht met zijn klanten. Maar zo langzamerhand was hij toe aan een wat grotere aanpak.

Brutaal schreef hij in op een tender van één van IJslands toprivieren van dat moment, de Laxá í Kjós. En laat hij nou de hoogste bieder zijn! Meteen diende zich een probleem aan, want hij en zijn vrouw Vala hadden geen rooie cent.

De Blanda-lodge.

Binnen 24 uur belden ze diverse rijke businessmannen uit Reykjavik op en het geluk was met hen. Twee ondernemers zagen wel heil in de plannen van dit jonge enthousiaste echtpaar en kwamen met het benodigde geld op tafel.

Vale en Arni manageden hun rivier goed. Ze hadden bovendien de tijd mee. Gezien de fabelachtig gunstige dollarstand in die tijd, was voor Amerikanen toen geen prijs te hoog. Van het een kwam het ander. Arni schreef in op elke tender en kwam jaar na jaar aan steeds meer rivieren die hij kon exploiteren.

De Vididalsá-lodge.

Zijn company Lax-á is na twintig jaar inmiddels uitgegroeid tot één van ’s werelds grootste exploitanten van visrechten. Waarbij het bovendien gaat om top of the Bill locaties met verblijf in lodges en navenante gastronomie.

Lax-á heeft een buitengewoon goede collectie zalmrivieren in IJsland, zoals de Midfjardará, Blanda, Vididalsá en de Ranga-rivieren bijvoorbeeld. Maar sinds 1996 ook in Argentinië een aantal unieke zeeforelrivieren en in Rusland de voorname rivieren Kola, Kitza en Umba en delen van de Ponoi.

Nummer 19, deze kwam uit de Midfjardará.

Inmiddels zijn daar diverse bestemmingen bijgekomen in Schotland en Noorwegen, maar ook in Amerika, Canada, Belize, Chili, Mexico, Brazilië, Panama, Costa Rica, de Bahamas en Cuba. Vanzelfsprekend betreft het niet meer alleen meer zalmvissen, maar ook tal van exotische visserijen.

Once in a lifetime
Het hoeft verder geen betoog dat de zalmrivieren zo prijzig zijn omdat de marktwerking nu eenmaal zo in elkaar zit. Als er uit beheeroogpunt maar vier of zes hengels worden toegelaten op een rivier en die vergunningen zijn binnen de kortste keren uitverkocht, dan ligt het voor de hand dat er aan prijsopdrijving wordt gedaan.

Ik ben geen miljonair, maar ik wil me zeker niet afzetten tegen gevolgde marktaanpak. Want dan zou ik met evenveel gemak een verhaal kunnen schrijven over de bedragen die je moet betalen om ergens in de wereld op een dure golfbaan een balletje te mogen slaan op zo’n aangelegd parcours.

Of kan ik de gekte van voetbalsupporters aan de kaak stellen die 1700 euro uitgeven voor een kaartje Nederland-Rusland op het afgelopen Europees Kampioenschap in Oostenrijk. Voor anderhalf uur en nog verliezen ook! En zo zijn er nog talrijke vergelijkingen te maken. Het is maar net waar je geld aan wil uitgeven. Als je dingen ziet als een once in a lifetime gebeurtenis, waarom dan niet!

Een zalm kunnen ‘tailen’ is een echt overwinningsgevoel.

En laten we wel wezen, die exclusiviteit heeft ook een goede kant. In andere landen worden er vaak veel meer vergunningen voor een ‘stretch’ of ‘beat’ afgegeven en is de hengeldruk per 24 uur veel groter (meestal mag er met vier licenties 24 uur worden gevist, van 06.00 tot 12.00 uur, van 12.00 tot 18.00 uur, van 18.00 tot 24.00 uur en van 0.00 tot 06.00 uur).

In IJsland wordt er gevist van 07.00 tot 12.00 uur en van 16.00 uur tot 22.00 uur, dus maar 10 uur per dag, waardoor de optrekkende zalm meer rust krijgt en de kans voor de visser relatief groter is. Maar met zalmvissen weet je het nooit. Ik zeg altijd: “Je moet rekenen op niks”.

Altijd een bijzonder moment.

Als je één zalm per week vangt in een rivier in Ierland, Schotland of Noorwegen, doe je het goed. IJsland telt daarentegen een veel hoger gemiddelde per visser. Dus kan je ook stellen: drie keer Noorwegen staat tegenover één keer IJsland, en zo is het met de prijzen ook.

Wormen
Nog nooit had ik echt serieus met wormen op zalm gevist. Ik stond dan ook vreemd te kijken toen Helgi, mijn gids in de Blanda, zijn lange werphengel met ABU 7000 reel ging optuigen. Toen we bij de ‘Svaedi’ 1 (‘stretch’) ‘beat’ 110 Breidð-S. aankwamen en ik de forse stroomversnelling in de sterke vernauwing van de rivier zag, begreep ik het meteen.

De vanuit zee optrekkende vissen moeten daar door- en overheen en vinden achter die barrière even een rustpunt. Dat is dus de plek waar je moet vissen.

Vers van zee, met de zeeluis nog op zijn kop.

Maar je krijgt er bijna geen vlieg diep genoeg en de drift die je vlieg kan maken is uiterst gering, terwijl je met een tros wormen en een jardine-loodje van het juiste gewicht, precies kan sturen waar je wezen moet. Zo gezegd zo gedaan.