image description

Het is goed mis op de Kleine Belt in Denemarken

Door Leonard Muys en Ron Smits

In februari 2016 is de chemie gigant DanGødning in Frederica afgebrand en is er minimaal 2700 ton stikstof (grondstof voor o.a. kunstmest) in het oppervlakte water van de Kleine belt terecht gekomen.

Op dit moment is er zeker nog geen bevestiging dat dit de oorzaak is van de zeer slechte vangsten in de Kleine Belt, die sinds medio 2016 zeer hard achteruit zijn gegaan.  Ook voor 2016 zijn de vangsten van bodem vissen al wat achteruit gegaan, maar niet in het tempo van na de lozing. Zeker is wel dat deze lozing geen goed heeft gedaan aan het visbestand in de Kleine Belt. In de haven van Aarøsund bestaat de zeebodem nu uit een zwarte sliblaag en is er totaal geen leven op de zeebodem. In de fjorden zijn het zeegras en alle bodemvissen totaal verdwenen. De oppervlakte vis, zoals geep, makreel en ook de zeeforel schijnt minder of misschien zelfs geen last te hebben van de lozing, dat wil dus zeggen dat er aasvis aan de oppervlakte zwemt.  Waarschijnlijk is de Kleine Belt diep genoeg. Dit is anders dan de algenplaag van 2011 bij Langeland, in de ondiepere kustplaatsen zat, door zuurstof gebrek, helemaal geen vis meer. 


Foto: Michael Svenningsen

Stikstof in dergelijke hoeveelheden leiden tot ernstige zuurstof tekorten en botulisme. Pootje baden en zwemmen kan volgens mij nog steeds hoor, maar in de zomer en zeker als er blauw alg en botulisme optreedt, is voorzichtigheid geboden (dit geldt ook in Nederland). Overigens kan het op de Kleine Belt zeer hard stromen. Deze stikstof lozing moet in het kader van het terugdringen van het fosfaat gehalte nog ernstiger zijn, omdat er in het kustwater van de Noordzee (ook bij ons in de Noordzee) een tekort aan fosfaat is ontstaan. Prof. Jef Huisman van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee heeft dit wetenschappelijk aangetoond. In een eerder artikel hebben we al eens aangegeven dat stikstof t.o.v. fosfaat in gezond zeewater zich zelden boven de 20:1 verhoudt. Op dit moment (dus nog voor de stikstof ramp) is de verhouding 375:1 (gemeten in de Noordzee). We hoeven de gevolgen van de ramp voor deze verhouding niet verder uit te leggen. Er is ons verteld dat de 2700 ton stikstof ca. 3 keer zoveel is dan dat er in een jaar in geheel Denemarken aan kunstmest wordt gebruikt. Hoe lang gaat de natuur nodig hebben om deze ramp te kunnen verwerken?


Tot 03 februari 2016 een heel bekende vis stek voor veel platvis.

We zijn geen wetenschappers, maar een drastische stopzetting van fosfaat lozingen kan redding brengen.  Misschien zelfs fosfaat lozen in de Kleine Belt? Professor Huisman denkt dat het fosfaattekort leidt tot een productiviteit afname in de Noordzee (zien we dat ook al niet op dit moment in ons eigen kustwater?).


De vuurtoren van Strib

De vuurtoren van Strib. Op zich nog steeds een mooie locatie, niets te zien van de lozing, maar helaas geen bodemvis. Al met al is dit slecht nieuws voor de vele sportvissers die in de Kleine Belt gaan vissen. Op 24 oktober aanstaande is er in Haderslev een bijeenkomst gepland om te kijken hoe de visstand in de Kleine Belt gered kan worden. We houden u op de hoogte.

Ondertussen gaat het afschieten van de aalscholvers in de Kleine Belt gewoon door, positief voor de nog aanwezige aasvis en dus ook voor het herstel van de Kleine Belt. Denemarken mag heel blij zijn met de huidige minister voor milieu. Flækøjet aquacultuur heeft geen milieuvergunning voor een viskwekerij in het zuiden van de Kleine Belt ca. 800 meter ten zuid-oosten van Sønderskov en 2.500 meter ten zuidwesten van Stenderup Hage, die al sinds 1983 bestaat in de Kleine Belt.


Netkooien met een diameter van 19 meter.

Sportvisserij Denemarken heeft hiertegen geprotesteerd, omdat zij vindt dat er geen plaats is voor een dergelijke viskwekerij in het natuurgebied De Kleine Belt. Om een dergelijke kwekerij in stand te houden, worden volgens Sportvisserij Denemarken, grote hoeveelheden stikstof in het toch al zwaar geteisterde natuurgebied gevoerd. De minister van Milieu Lea Wermelin heeft de Sportvisserij Denemarken in het gelijk gesteld. De kwekerij bestaat uit  10 kooien met een middellijn van 19 meter en een diepte van 6 meter en moet verhuizen naar op het land. Waarschijnlijk gaat dit ook gevolgen hebben voor nog andere viskwekerijen in Denemarken. Volgens mij een zeer wijze beslissing die het herstel van de visstand in de Kleine Belt alleen maar ten goede komt. Zoals je ziet zijn er heel wat acties gaande en na de bespreking op 24 oktober aanstaande zullen er waarschijnlijk nog meer acties volgen om het visbestand in dit prachtige natuurgebied weer op peil te brengen.